Onlangs bekeek ik nogmaals het boek learning to lead, leading to learn van Katie Anderson. In het boek staan verhalen uit de loopbaan van Isao Yoshino die 40 jaar manager bij Toyota was. Het boek laat vooral zien dat managers moeten beseffen dat in een succesvolle organisatie het we-do-it-together besef aanwezig moet zijn en dat zij hierbij een belangrijke rol hebben. En dit geldt voor alle managers op alle lagen in de organisatie. In feit zou het boek learning to manage, managing to learn moeten heten.
In enkele boeken van oud Toyota managers heb ik in de indexen gezocht naar het aantal keren dat de woorden ‘leadership’ of ‘leader’ gebruikt wordt. Welnu, in het boek The Birth of Lean (ed. Koichi Shimokawa en Tokahiro Fujijmodo) en in het boek Total Quality Control for Managers (Masao Nemoto) komen deze woorden niet in de index voor. In het boek Global 10 (van Mikio Sugiura, Japans boek) komt minder dan 10 keer het woord leider voor en enkel in relatie tot de coördinatietaken van managers om bij te dragen aan de missie en visie van de organisatie. Het woord manager komt 310 keer voor.
Covey heeft een mooi boek geschreven over de 7 eigenschappen van effectief leiderschap. Als je deze eigenschappen leest, kun je je afvragen of het ook niet ‘gewoon’ eigenschappen zijn van een effectief manager. Of nog beter: eigenschappen van iedereen die effectief wil zijn. Uiteraard zijn deze eigenschappen extra belangrijk mensen die een rol hebben in het coördineren van activiteiten zodat hun organisatiedelen goed bijdragen aan de missie en visie van hun organisatie. Maar iedereen in de organisatie mag (of moet) wel nadenken over de missie en visie waaraan ze bijdragen…. en als ze hiermee ongelukkig zijn, dat ze dat dan kenbaar maken. Een missie en visie moet gedragen worden door iedereen in de organisatie!
Covey benadrukt het verschil tussen leider en manager. Hij gebruikt de beeldspraak van een ladder: een manager klimt zo efficiënt mogelijk de ladder op, terwijl een leider zich afvraagt of de ladder wel tegen de juiste muur staat. Dit is een erg ongelukkige poging om een verschil te maken tussen leiders en managers. Een manager die zich niet afvraagt of ‘zijn’ ladder wel tegen de juiste muur staat, is m.i. een slechte manager. En een leider die geen oog heeft voor de manier waarop geklommen wordt, is m.i. een slechte leider. Kortom: we hebben geen leiders nodig, maar managers die kunnen coördineren, die samenwerken promoten, en altijd oog hebben voor de muur (missie, visie) waartegen de ladder staat. Nadat ik met de laatste zin van deze blog bezig wat, kwam ik een stukje van Hans van der Veen tegen. Zie de overeenkomst met de inhoud van deze blog.
11 juli 2025, Jannes Slomp
